Reklam ve etiketlerde bizleri kandırmak için binlerce hile yapılıyor.Yalan söylemeden kandırmanın uzmanı olmuşlar.Ne yazık ki bu işlerde en iyi eğitimli aydınlarımız sanatçılarımız kullanılıyor.Bunlar bütün uzmanlıklarını bizlari kandırmak için kullanıyorlar.Kandırmak için uygun kelimeler ,cümleler ,resimler grafikler kullanıyorlar.
Aşağıda en çok kullandıklarından bir kaç örnek vereyim.
1-DAHA.
Bu kelime kandrmada en çok kullandıklarından biri.Öznesiz kullanılan bu zarf onları mahkemeye verilmekten kurtarıyor.
“DAHA BEYAZ YIKAR”.Burda hangi markadan daha beyaz yıkadığı verilmiyor.Hava da kalan bir “DAHA”.En beyaz yıkarım da demiyor.Bir şeyden daha beyaz yıkarım diyor ama o şey ortada yok.Siz biri daha uzun dermisiniz.Bunu kullandığınızda kimden daha uzun olduğunu söylemeniz gerekir.Remzi Levent ten daha uzun derseniz olur.Remzi daha uzun derseniz olmaz.Ama reklamcılar bunu o kadar sık yapıyorki artık alışmışız ,kafada sorgulamadan kabul ediyoruz.
Bundan sonra “DAHA” yı duyduğunuzda sorun neden daha ,kimden daha diye.
2-YARDIMCI OLUR
Bu cümlede reklamcıların bizleri kandırmak ,mahkemelerden kurtulmak için en çok kullandıkları cümle.
ZAYIFLAMANIZA YARDIMCI OLUR.Şimdi burda reklamcı diyorki siz zayıflamak için birşey yapıyorsunuz ,bizim satıığımızda buna yardımcı oluyor.Yani esasında bizim sattığımız tek başına bir işe yaramıyor ama sizin yaptığınz başka bir eyleme yardımcı oluyor.Şimdi bunu kullandınız ama zayıflayamadınız ,hadi gidinde şikayet edin.Adamın avukatı diyecekki bizim sattığımız zayıflatır demedik ki ,yaptığınıza yardımcı ı olur dedik.Adam gibi o işi yapsaydınız zayıflardınız.Der de ,o işin ne olduğu hiç bir yerde yazılmaz.
KORUMAYA YARDIMCI OLUR .Esasında bizim sattığımız koruma filan yapmıyor.Siz koruma yapan bir şey yapacaksınız.Bizim sattığımızda buna yardımcı olacak inşallah.
3-DOĞALA ÖZDEŞ.
Bu cümle etiket aldatmacaları konusunda anlatılsa daha uygun olacak ama burda da kısaca verelim.DOĞALA ÖZDEŞ.Yok böyle bir madde.Bir şey ya doğal kökenlidir ya da kimyasaldır.Endüstri hiçbir şekilde doğalın hayatın ,yaşayanın özdeşini yapamamıştır.Benzerini yapar ama kendisini yapamaz.DOĞALA ÖZDEŞ BAĞIRSAK.Ne doğala özdeşi.Pilastikten bağısak görünümlü bir madde.Yemenizi kesinlikle tavsiye etmeyiz.
4-YENİ ŞİŞESİNDE.
Bana ne yahu.Şiseyi değiştirmişin ama içi aynı.Reklam için yeni bir şey bulamamışsın malı yeni şişeye koymuşsun.Eşeği boyayıp satmak işte tamda bu.
5-…..YA VARAN İNDİRİM.Burda kritik kleime VARAN.Örneğin 1000 TL ye varan indirim sloganı.Burda diyorki çok özel bir malda 1000 TL indirim var var ama diğer indirimlerler 50 TL.O 1000 TL lik malda alacağınız bir şey değil zaten.Umutları şu.Hele bu insanları dükkana bir sokalım nasıl olsa buraya kadar gelmişler ,elleri boş çıkmazlar birşeyler alıp öyle giderler.
6-…. DAN BAŞLAYAN.Burda da kritik kelime BAŞLAYAN.Örneğin 100 TL den başlayan fiyatlar.Emin olun gittiğinizde o 100 TL lik malı bulamayacaksınız bile ,bitmiş olacak.Kalan ise 500 TL den başlayan diğer seçenekler.Umutları gene aynı.Hele bu insanları dükkana bir sokalım nasıl olsa buraya kadar gelmişler ,elleri boş çıkmazlar birşeyler alıp öyle giderler.Örneğin emlakçıların yaptığı gibi 200 bin Tl den başlayan fiyat.Zahmet edip giderseniz bodrum katta penceresiz bir 30 m2 daire gösterirler.Üst kata çıktğınızda fiyat 800 bin TL oluverir anında.Balıkçıların tezgahtaki oynayan balığı asla satmadıkları gibi o bodrumdaki daireyide kolay kolay satmayacaklardır.Deneyin görün.
7-DERMOTOJİK OLARAK TEST EDİLMİŞTİR.
Bunu en çok şampuancılar ,cild kremi satanlar ,el ile yıkama deterjanları satanar kullanıyor.Dikkat edin zararsız demiyor ,sadece cildinize zarar vermez diyor.Ama onlarda biliyorki cildinize sürdüğün herşey vücudunuza girip kanınıza karışıyor.Bu maddeler karaciğerinize kadar gidip orda birikiyor.Yada deterjanı leğene döküp üzerine sıcak suyu açtığınızda çıkan buhar ,boğazınıza ,ciğerlerinize zarar verebilir ama zaten diyorki derine zarar vermem gerisine karışmam.Onu bil ona göre kullan.
8-EN ÇOK SATILAN.
Diyorki ,bizim bu ürün piyasada en çok satandır.Dikkat edin.Bizim mal öyle iyidir ,şundan ,bundan daha çok işe yarar demiyor.Çok sattık diyor o kadar.En uyduruk ama en ucuz mal bizimki olduğu için en çok biz sattık.
9-EV YAPIMI TADINDA.
Burda kritik kelime TADINDA.Diyorki ev yapımı TADINDA.Biz bu ürünü sınai olarak yapıyoruz ,her türlü katkıyı kullanıyoruz ama tadımız ev yapımı gibi.Yoksa evde yaptığınızla hiçbir benzerliği yok.Sadece tadında.Limonata yapıyor ev yapımı TADINDA ama içinde limon yok.Reklamda verilen algı üretim ev yapımı .Ev yemeği TADINDA da aynı kandırmaca var.Ev yemeği değil.Yemek fabrikasında yapıyoruz ama tadı ev yemeği gibi.Esasında bu yemeği yaparken ne sizin kullandığınız yağı ne eti,nede tuzu kullanıyorlar.Et suyu yerine mezbahalardan çıkan kokmuş kemiklerin fabrikalarda buharla alınan suyunu kullanıyorlar.
10-…LI -Lİ-LÜ EKLERİ
Bu eklerde reklamlarda en çok kullanılan aldatma ekleridir.Örneğin ZEYTİN YAĞ LI ŞAMPUAN.Reklamın algısı şampuan Zeytin Yağından yapılmış.Ama LI eki işi değiştiriyor.Zeytin yağ LI deyince içinde zeytinyağı bulunan şampuan oluyor.Peki şampuan içindeki zeytinyağı ne kadar bilen var mı? Yok.Nasıl bir zeytinyağı bilen varmı.Sızma,Rivyera..Etiketinde varmı yok.Sen bildiğimiz kimyasal şampuan içine bir damla zeytinyağı fabrikası artığı yağı katıyor oluyor sana zeytim yağ LI şampuan.
11-…AROMALI SIFATI
Bu sıfat reklamlarda en çok kullanılan aldatma sıfatı.Ama grafikerler sayesinde öyle bir kullanılıyorki bu kelimeyi kolay kolay göremiyorsunuz.Çilek Aromalı Süt.Bu reklamın algısı Çilekli süt ama gerçekle alakası yok.Sütün içinde bir damla kimyasal çilek aroması var o kadar.Markette duyuyorum Anne çocuğuna sesleniyor.Kızım çileklimi yoksa muzlu süt mü istersin diye.Zavallı ne bilsin.Ne çilekli de çilek ne muzluda muz var.Hepsinde kimyasal tad ve koku katkıları var.Genellikle bu aromalı kelimesini farklı font ve renkte basıyorlarki gözleriniz algılamıyor bile.Televizyon reklamlarında ise bu araomalı kelimesini öyle bir yutarak söylerlerki duymazsınız bile.
12-…TİPİNDE EKİ
Bu gene sizin bildiğiniz geleneksel bir ürün olduğu algısı yaratılıyor.Esasında ne üretiminin ne de kullanılan hammaddelerin geleneksel ürünle alakası var.Çubuk Turşusu Tipinde.Burda kritik kelime TİPİNDE.Yapımı Çubukta mı değil.Salatalık Çubuk tan mı değil.Aynı usüllemi üretiliyor.Alakası yok.Ama tipinde işte.Siz alırken Çubuk Turşusu diye alıyoruz ama Çubukla uzaktan yakından alakası yok.
13-…BİR NUMARA
Reklamcıların çok kullandığı klişelerden.ŞAMPUANDA BİR NUMARA örneğin.Ama neyde bir numara Onun bilgisi yok.Kalitede mi ? Satış rakkamında mı ? Kim sizi bir numara ilan etti.Hangi özellikte bir numarasın versene ,vermezler sizde yarattıkları biz en iyiyiz algısı yeter.
14-İÇİNDE ARABA OLMAYAN ARABA REKLAMLARI
TV deki araba reklamlarını dikkatle izleyin.Size arabamı satıyor yoksa güzel manzaralarmı.Reklamda araba ile ilgili hiç bir bilgi yok.Ne yakıtı ne gücü ne ağırlığı ne hangi vergi dilimine girdiği bilgisi yok.Ama ne var.Tarihi Italya kasaba sokakları ,güzel doğa manzaraları.Arkadaşım buralara tüm arabalar gidebiliyor da senin arabanınbunlardan farkı ne.Bir anlatsanda bilsek.
15-İÇİNDE OTEL OLMAYAN OTEL REKLAMI
Diyelim adam Bodrumdaki otelinin reklamını yapıyor.Otelin sadece suit yatak odasının resmi var.Onun dışındaki resimler Bodrum kalesi ,Bodrum çarşısı.
YALAN SÖYLEMEDEN ALDATMAK -EKSİK SÖYLEYEREK.
Örneğin Bulaşık makinası reklamları.Bağıra bağıra elde yıkamayla karşılaştırarak ne kadar su tasarrufu yapıldığı söylenir.Peki elde yıkamayla karşılaştırıldığında ne kadar elektrik tasarrufu yapıyor onu söylemezler.Tabiiki elde yıkamada elektrik harcamıyoruz ve makinanın tüm elektrik harcaması ekstradan gelir onu söylemezler.